3568 sayılı yasa, Türkiye’de serbest muhasebeci, serbest muhasebeci mali müşavir (SMMM) ve yeminli mali müşavir (YMM) mesleklerini düzenleyen yasal bir çerçevedir. 1989 yılında yürürlüğe giren bu yasa, muhasebe mesleğinin icrasını belirleyen standartları, mesleki etik kuralları ve meslek mensuplarının yetki ve sorumluluklarını kapsar.
Bu yasa, Türkiye’de muhasebe, mali danışmanlık ve denetim hizmetlerini düzenlemek için bir dönüm noktası olmuştur. Yasa ile birlikte muhasebe mesleği daha kurumsal ve denetlenebilir bir yapıya kavuşmuş, meslek mensuplarının yetkinliği ve güvenilirliği artırılmıştır.
3568 Sayılı Yasanın Amacı
Yasanın amacı, serbest muhasebecilik, serbest muhasebeci mali müşavirlik ve yeminli mali müşavirlik mesleklerini tanımlamak, bu mesleklerin icrasını düzenlemek ve mesleki faaliyetlerin denetimini sağlamaktır. Aynı zamanda, bu mesleklerde çalışanların haklarını ve yükümlülüklerini belirlemek de yasanın temel hedefleri arasında yer alır.
3568 Sayılı Yasa ile Düzenlenen Meslekler
- Serbest Muhasebeci (SM):
Serbest muhasebeciler, mükelleflerin vergi beyannamelerini düzenlemek, defter tutmak ve mali tabloları hazırlamakla yetkilidirler. Ancak, serbest muhasebecilerin mali müşavirler kadar geniş yetkileri yoktur ve bazı hizmetler için mali müşavire başvurulması gerekmektedir. - Serbest Muhasebeci Mali Müşavir (SMMM):
SMMM’ler, serbest muhasebecilerin yaptıkları işlere ek olarak, mali danışmanlık hizmetleri sunmak, mali tabloların denetimini yapmak ve vergi planlaması gibi daha geniş yetkilere sahiptir. Ayrıca, işletmelerin mali durumunu değerlendirip, stratejik öneriler sunabilirler. - Yeminli Mali Müşavir (YMM):
YMM’ler, SMMM’lerin yetkilerine ek olarak, vergi incelemeleri ve denetimleri yapabilirler. Yeminli mali müşavirler, devlet adına mali denetim yapmakta, mali tabloları onaylamakta ve bazı durumlarda vergi beyannamelerinin doğruluğunu tasdik etmektedirler. YMM’ler ayrıca, denetim sonuçlarını raporlayarak devletin mali politikalarının uygulanmasına yardımcı olurlar.
Mesleğe Giriş Koşulları
3568 sayılı yasa ile mesleğe giriş için belirli koşullar getirilmiştir. Serbest muhasebeci, serbest muhasebeci mali müşavir ya da yeminli mali müşavir olmak isteyenler, aşağıdaki şartları yerine getirmek zorundadır:
- Eğitim: Meslek mensubu olmak isteyenlerin, muhasebe, iktisat, işletme gibi ilgili alanlardan mezun olmaları gerekir.
- Staj: Adayların belirli bir süre staj yapma zorunluluğu vardır. Staj süresi, meslek mensubu olmak isteyen kişilerin meslek bilgilerini pekiştirmeleri ve pratiğe dökmeleri amacıyla uygulanır.
- Sınav: Meslek mensubu olabilmek için adayların, TÜRMOB (Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odası Birliği) tarafından düzenlenen sınavları başarıyla geçmeleri gerekmektedir.
- Etik Kurallar: 3568 sayılı yasa, meslek mensuplarının etik kurallara uymasını da zorunlu kılmaktadır. Meslek mensupları, dürüstlük, tarafsızlık, gizlilik gibi ilkelere sadık kalmak zorundadır.
Meslek Mensuplarının Yetki ve Sorumlulukları
3568 sayılı yasa, meslek mensuplarının yetki ve sorumluluklarını açıkça tanımlamaktadır. Bu kapsamda, serbest muhasebeci, mali müşavir ve yeminli mali müşavirlerin görev alanları şu şekildedir:
- Mali Tabloların Hazırlanması: Meslek mensupları, işletmelerin mali tablolarını düzenler ve bu tabloların doğruluğunu denetler.
- Vergi Beyannamelerinin Hazırlanması: Vergi beyannamelerinin doğru ve eksiksiz bir şekilde hazırlanmasından meslek mensupları sorumludur.
- Denetim: Özellikle yeminli mali müşavirler, işletmelerin mali kayıtlarını denetler ve bu denetim sonuçlarını raporlar.
- Mali Danışmanlık: Meslek mensupları, şirketlere mali yönetim, vergi planlaması ve yatırım stratejileri konusunda danışmanlık hizmeti sunar.
TÜRMOB ve Meslek Odaları
3568 sayılı yasa, TÜRMOB (Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odası Birliği) ve yerel mali müşavir odalarının kurulmasını öngörmektedir. Bu odalar, meslek mensuplarının düzenli olarak denetlenmesini sağlar, meslekle ilgili sorunları çözmek için çalışır ve mesleki gelişim eğitimleri düzenler.
TÜRMOB’un başlıca görevleri arasında meslek mensuplarının haklarını korumak, mesleki gelişimlerini desteklemek ve ilgili mevzuatın uygulanmasını denetlemek bulunmaktadır. Aynı zamanda, meslek mensuplarının mesleki eğitimlerini güncel tutmaları için düzenli olarak eğitim programları düzenler.
3568 Sayılı Yasanın Meslek Üzerindeki Etkileri
Bu yasanın yürürlüğe girmesiyle, muhasebe mesleği Türkiye’de daha profesyonel ve düzenlenmiş bir hale gelmiştir. Mesleki standartlar yükselmiş, muhasebecilerin görev ve sorumlulukları net bir şekilde tanımlanmıştır. Ayrıca, meslek mensupları için sürekli eğitim ve denetim zorunluluğu getirilmiştir.
3568 sayılı yasa, Türkiye’deki muhasebe ve mali müşavirlik hizmetlerinin düzenlenmesi, meslek mensuplarının yetki ve sorumluluklarının belirlenmesi ve mesleğin profesyonelleşmesi açısından büyük bir öneme sahiptir. Bu yasa, muhasebe ve mali müşavirlik alanında çalışanların niteliklerini artırarak, işletmelerin ve kamu kuruluşlarının mali süreçlerinde şeffaflık ve doğruluğu sağlamayı amaçlamaktadır.
