Beyanname Nedir? Hangi Şirketler Vergi Verir?

Beyanname Nedir?

Beyanname, bir kişi veya kuruluşun belirli bir dönemdeki ekonomik durumunu, gelirlerini, giderlerini gösteren resmi bir bildirim belgesidir. Bu belge, genellikle vergi hesaplamaları için kullanılır ve ilgili kurumlara sunulur. Beyanname, bireylerin veya şirketlerin yasal görevlerinden biridir ve doğru ve eksiksiz bir şekilde hazırlanması büyük önem taşır.

Neden Beyanname Veririz?

Beyanname vermek, hem bireylerin hem de devletin haklarını korumak amacıyla yapılan yasal bir zorunluluktur. Beyannameler sayesinde vergi adaleti sağlanır, devlet bütçesi daha sağlıklı bir şekilde yönetilir. Devlet tarafından kamu harcamaları yapılır.

Toplanan tüm beyannameler sayesinde devlet, toplam geliri ve harcamaları hakkında daha net bir bilgiye sahip olur. Bu bilgiler, devlet bütçesinde ve ekonomik politikaların belirlenmesinde kullanılır.

Kimler Beyanname Verir?

Beyanname verme zorunluluğu, kişinin gelir durumu, yaptığı iş ve diğer ekonomik durumuna göre değişir. Genel olarak aşağıdaki kişiler beyanname vermek zorundadır:

Gelir elde eden tüm gerçek kişiler:

Tüm tüzel kişiler (şirketler):

Beyanname verme zorunluluğunun detayları her yıl değişebilir. En güncel bilgileri Gelir İdaresi Başkanlığı’nın (GİB) resmi internet sitesinden veya iletişim hatlarımızdan bize ulaşarak alabilirsiniz.

Gerçek Kişi ve Tüzel Kişi Nedir?

Gerçek Kişi

Doğmuş ve hayatta olan her insan, hukuken bir gerçek kişidir. Doğumla başlayan ve ölümle sona eren bir varlıktır.

Hak ve Yükümlülükler: Gerçek kişiler, tüm temel hak ve özgürlüklere sahiptirler. Aynı zamanda, yasal sorumlulukları da vardır. Örneğin, sözleşme yapabilirler, borç altına girebilirler, suç işleyebilirler ve ceza alabilirler.

Tüzel Kişi

Gerçek bir insan olmaksızın, kanunla tanınmış ve hak ve yükümlülükleri olan soyut bir varlıktır. Şirketler, dernekler, vakıflar gibi kurumlar tüzel kişilere örnektir.

Hak ve Yükümlülükler: Tüzel kişiler, gerçek kişiler gibi hak ve yükümlülüklere sahiptir. Mal edinebilirler, borçlanabilirler, davaya taraf olabilirler. Ancak, tüzel kişilerin kararlarını genellikle yönetim kurulları veya yetkili organları alır.

Hangi İşlerden Vergi Alınır?

Mal ve hizmet üretimi

Genel olarak üretilen veya satın alınan tüm mal ve hizmetlerin satışı vergiye tabidir. Yeni bu mallar KDV (Katma Değer Vergisi) gibi vergilere tabidir.

Alım ve Satım

Herhangi bir mal alım satımından kaynaklanan tutarlar vergiye tabidir. Örneğin çok sayıda araç alıp satma, eşya alıp satma gibi …

Gelir

Maaş, kira, faiz, vergi gibi her türlü gelir, gelir vergisi olarak vergilendirilir.

Veraset ve İntikal

Maaş, kira, faiz, vergi gibi her türlü gelir, gelir vergisi olarak vergilendirilir.

Ticari Faaliyetler

Her türlü ticari faaliyet (imalat, ticaret, hizmetler) genellikle kurumlar vergisi veya gelir vergisine tabidir.

Kişisel Tüketim Malzemeleri

Pahalı sayılan bazı malların (alkol, tütün, motorlu taşıtlar vb.) tüketimi özel tüketim vergisine tabidir.

Vergiyi Etkileyen Faktörler

Vergi Çeşitleri Nelerdir?Hangi Beyannameler Verilir?

Ülkemizde kullanılan birçok vergi türü bulunmaktadır. Bu vergiler vergi dairesine beyan edilir.

Şahıslar için basit usulde ve gerçek usulde vergi uygulanır.

Bu vergiler sadece devlete gelir sağlamakla kalmıyor, aynı zamanda kamu hizmetlerinin finansmanında da önemli rol oynamaktadır.

Vergi türlerinden bazıları:

Gelir Vergileri

Gelir Vergisi :

Gerçek kişi ve işletmelerin gelirleri üzerinden alınan bir vergidir. Maaş, kira, faiz, serbest meslek gibi farklı gelir türleri için farklı oranlar kullanılır. Gelir Vergisi Kanunu’ na göre işlemler yapılır. Gelir vergisi hesaplama elde yıl içinde elde edilen gelire göre beyan edilir.

Yıllık gelir vergisi beyannamesi, bir önceki yılın gelirleri üzerinden hesaplanır ve genellikle Mart ayında verilir. Beyanname verildikten sonra hesaplanan vergi, mart ve temmuz aylarında iki eşit taksitte ödenir.

Kurumlar Vergisi:

Kurum kazançları üzerinden tüzel kişilerden (şirketlerden) alınan bir vergidir. Firmanın türüne ve büyüklüğüne göre farklı oranlarda kullanılır.

Kurumlar Vergisi Beyannamesi, tüzel kişiler (yani şirketler için) bir önceki hesap yılının geliri üzerinden tahakkuk ettirilir. Her sene 1 Nisan – 30 Nisan tarihleri arasında bir önceki dönem için verilir.

Geçici Vergi Beyannamesi

Kurumlar ve gelir vergisi beyannamesinin önceden 3′ er aylık dönemler halinde hesaplanmasıdır. Diğer ismi peşin vergidir. Bu verginin amacı gelir ve gider hesabından kalan kâr üzerinden hesaplanan verginin peşin olarak devletin kasasına iletilmesidir. Dönem içinde kar çıkmışsa ve yıl sonunda zarar edilmişse, hesaplanan vergiler iade olarak geri alınır.

Her yıl Şubat, Mayıs, Ağustos ve Kasım ayının 17′ sine kadar tahakkuk ettirilir ve ödenir. Daha önce alınan karar gereği Kasım dönemi, yani 4. dönem geçici vergileri kaldırılmıştır.

Harcama Vergileri

Katma Değer Vergisi (KDV):

Mal ve hizmet satışından alınan bir vergidir. Tüketicilerin ödediği fiyatta gizlidir ve son tüketiciye yansıtılır.

KDV hesaplayan ve tahakkuk ettiren mükellefler tarafından her ay 28′ ine kadar devlete tahakkuk ettirilip ödenir. KDV, fazladan çıkan bir vergi değildir. Satıcılar tarafından nihai tüketiciden tahsil edilir. Tahsil edilen KDV devlete iletilir.

Şirketler bu durumda devletin KDV alacağı için aracı durumundadır. Uygulamada KDV, sonradan çıkan ve şirketlerin ödemesi gereken bir vergiymiş gibi sanılmaktadır. Oysa şirketler sadece aracıdır.

Özel Tüketim Vergisi (ÖTV):

Pahalı mallardan (alkol, tütün, motorlu taşıtlar gibi) alınan bir vergidir.

Damga Vergisi:

Sözleşme, senet ve devlete iletilen her kağıt üzerinden alınan bir vergidir.

Motorlu Taşıtlar Vergisi (MTV):

Motorlu taşıt sahiplerinden Ocak ve Temmuz aylarında yılda 2 defa alınan bir vergidir.

Varlık Vergileri

Emlak Vergisi

Ev ya da taşınmaz Mülk sahiplerinden alınan bir vergidir.

Veraset ve İntikal Vergisi

Miras veya miras yoluyla edinilen mallar üzerinden alınan bir vergidir.

Diğer vergiler

Belediye vergileri

Belediyelerin faaliyet giderlerini finanse etmek amacıyla topladığı vergilerdir. Mesela çevre temizlik vergisi, reklam vergisi.

Özel işlem vergisi:

Belirli işlemlere (örneğin, menkul kıymet alım satımı) uygulanan bir vergilerdir.

Hangi Şirket Hangi Beyannameleri Verir

Şahıs Şirketinin Ödediği Vergiler Nelerdir?

Şahıslar gelir vergisi mükellefleridir.

Gelir Vergisi: Şirketin elde ettiği tüm gelirler üzerinden takvim yılı için hesaplanır. Üç aylık dönemlerde geçici vergi olarak ödenir ve yıl sonunda da yıllık gelir vergisi beyannamesi verilerek kesinleşir. Vergi dilimlerine göre değişiklik gösterir.

Katma Değer Vergisi (KDV): Tüm şahıs şirketleri, satışları üzerinden KDV kesmek ve devlete ödemek zorundadır. KDV oranı, satılan mal veya hizmetin türüne göre değişir. Takip eden her ay hesaplanır.

Damga Vergisi: Her türlü sözleşme, senet ve benzeri belgeler üzerinden ödenen bir vergidir. Şahıs şirketleri de bu vergiden muaf değildir.

Muhtasar Beyanname: Şahıs şirketleri, çalışanlarına ödedikleri ücretler üzerinden kesilen gelir vergilerini muhtasar beyannamesi ile bildirmek zorundadır.

Limited Şirketlerin Ödediği Vergiler Nelerdir?

Kurumlar Vergisi: Şirketin elde ettiği kar üzerinden takvim yılı için hesaplanan bir vergidir. Vergi oranı, her yıl kanunla belirlenir ve genellikle diğer vergi türlerine göre daha yüksektir.

Katma Değer Vergisi (KDV): Tüm limited şirketler, satışları üzerinden KDV kesmek ve devlete ödemek zorundadır. KDV oranı, satılan mal veya hizmetin türüne göre değişir.

Muhtasar Beyanname: Limited şirketler, çalışanlarına ödedikleri ücretler üzerinden kesilen gelir vergilerini muhtasar beyannamesi ile bildirmek zorundadır.

Damga Vergisi: Her türlü sözleşme, senet ve benzeri belgeler üzerinden ödenen bir vergidir. Limited şirketler de bu vergiden muaf değildir.

Özel Tüketim Vergisi (ÖTV): Lüks tüketim malları üreten veya satan limited şirketler bulunmaktadır. Bu ürünler üzerinden ÖTV ödemek zorundadır.

Diğer Vergiler: İşin özelliğine göre, emlak vergisi, çevre temizlik vergisi gibi diğer vergiler de ödenebilir.

Anonim Şirketlerin Ödediği Vergiler Nelerdir?

Kurumlar Vergisi: Şirketin elde ettiği kar üzerinden takvim yılı hesaplanan bir vergidir. Bu vergi, anonim şirketlerin en önemli vergi yükümlülüğüdür.

Katma Değer Vergisi (KDV): Tüm anonim şirketler, satışları üzerinden KDV kesmek ve devlete ödemek zorundadır.

Damga Vergisi: Her türlü sözleşme, senet ve benzeri belgeler üzerinden ödenen bir vergidir. Anonim şirketler de bu vergiden muaf değildir.

Özel Tüketim Vergisi (ÖTV): Lüks tüketim malları üreten veya satan anonim şirketler bulunur. Bu ürünler üzerinden ÖTV ödemek zorundadır.

Diğer Vergiler: İşin özelliğine göre, emlak vergisi, çevre temizlik vergisi gibi diğer vergiler de ödenebilir.

Kar Payı Vergisi: Dağıtılan kar payları üzerinden %15 oranında gelir vergisi stopajı yapılır.

Vergi Ödemeleri Gecikirse Ne Olur?

Vergi ödemelerinde gecikme olması durumunda gecikme faizi uygulanır. Ayrıca, vergi borcunun tamamının ödenmemesi halinde icra takibi başlatılabilir.

Vergi Nasıl Hesaplanır?

Vergiler, gelir ve harcamalar üzerinden belirli oranlara göre alınır. Örneğin KDV ‘ de oranlar % 1 , % 10 ve % 20’ dir. Gelir vergisinde ise gelire göre çok kazanandan çok, az kazanandan az vergi anlayışı vardır.

Kurumlar vergisinde ise 2024 yılı için kurum kazançlarına % 25 vergi uygulanır.

Kendimiz Vergi Beyanında Bulunabilir Miyiz? Beyannameleri Kimler Verir?

Eğer gerçek kişi değilseniz ve ticari bir işletmeyseniz vergileri kendiniz beyan edemezsiniz. Vergileri beyan etme yetkisi sadece Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlere aittir. Serbest muhasebeci mali müşavirler, mükellefleri adına devlete vergiyi beyan eder. Eksik ya da yersiz olarak hesaplanan vergilerden dolayı sorumluluk taşırlar.

Bu konuda Serbest Muhasebeci Hizmeti Hakkında Her Şey yazımızı okuyarak bilgi edinebilirsiniz.

Vergiler Nereye Beyan Edilir?

Vergi beyannameleri, genellikle Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından belirlenen kanallar aracılığıyla Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler aracılığıyla yapılır.

Vergi Beyannamesi Verilmezse Ne Olur?

Vergi beyannamesi vermemek, yasal bir suçtur ve ciddi cezai yaptırımlar doğurur. Bu yaptırımlar arasında gecikme faizi, idari para cezaları ve hatta kaçakçılık suçu oluşturursa hapis cezası da bulunmaktadır.

Vergi Ziyaı Cezası Nedir? Neden Kesilir?

Mükellefin veya sorumlunun, vergi ile ilgili kanuni yükümlülüklerini yerine getirmemesinden dolayı oluşur. Vergi ziyaı cezası sonucunda verginin katları oranında (bir katı ya da üç katı) vergi tahsil edilir.

Sonuç

Beyanname süreçleri oldukça karışık ve özen gerektiren işlemlerdir. Bu yazımızda sizleri beyannameler konusunda aydınlatmaya çalıştık. Daha fazla bilgi için whatsapp kanalımızdan yazabilir veya iletişim hatlarımızdan bize ulaşabilirsiniz.