Ticarette Vergi Hesaplama Yöntemleri (2025 Güncel Rehber)

Ticarette vergi hesaplaması çok önemlidir. Vergi hesaplamasında yapılacak en küçük bir hata, işletme sahiplerinin hem daha fazla vergi ödemesine hem de daha az kazanmasına neden olmaktadır. Bu nedenle vergi konusunu ve ticarette verginin nasıl hesaplanacağı durumuna ilişkin tüm verileri basit bir anlatımla dile getirdik.

Vergi Nedir?

Vergi, devletin vatandaşlardan ve şirketlerden, vatandaşların hayatlarını sürdürmek ve devletin devamlılığını sağlamak için aldığı bir ücrettir. Örneğin, bir şehirde yolların yapılması, okulların inşa edilmesi veya hastanelerin işletilmesi gibi hizmetlerin masrafları vergilerle karşılanır. Vergiler eşit ve adil bir şekilde toplanmaya çalışılır. Türkiye’ de genel sistem çok kazanandan çok, az kazanandan az vergi alınması üzerine kuruludur. Türkiye’ de vergileri toplama görevi Hazine ve Maliye Bakanlığı‘ na aittir.

Verginin Tarihi Nedir?

Vergi, insanlık tarihi kadar eski bir uygulamadır. İlk vergiler, M.Ö. 3000’li yıllarda Sümerler ve Mısır’da görülmüştür. Bu dönemde krallar, tapınaklar ve yöneticiler, halktan ürün, emek ya da para olarak vergi topluyordu. O günlerden bu zamana kadar devletler harcamalarını sürdürebilmek için kazançlar ya da varlıklar üzerinden vergi alırlar.

Neden Vergi Vermek Zorundayız?

Vergi vermek, bir devletin işleyişini sürdürebilmesi ve kamu hizmetlerini sağlayabilmesi için zorunlu bir durumdur. Vergi verilmediği takdirde bir çok ceza veya yaptırımla karşılaşırsınız. Bir çok Avrupa ülkesi ve Amerika Birleşik Devletleri gibi ülkelerde vergi vermemek veya vergi kaçırmak hapis dahil olmak üzere ağır cezalarla sonuçlandırılır.

Kimler Vergi Verir?

Vergi vermek zorunda olan kişiler ve kurumlar, bulundukları ülkenin vergi kanunlarına göre belirlenir. Türkiye’de vergi yükümlülüğü, Gelir Vergisi Kanunu, Kurumlar Vergisi Kanunu, Katma Değer Vergisi Kanunu gibi yasal düzenlemelerle belirlenmiştir. Genel olarak vergi vermek zorunda olanlar şunlardır:

1. Gerçek Kişiler (Bireyler):

• Gelir Vergisi: Türkiye’de ikamet eden ya da Türkiye’den gelir elde eden herkes, gelir vergisi mükellefidir.
• Çalışanlar: Ücret geliri elde edenler (maaşlı çalışanlar).
• Serbest Meslek Sahipleri: Avukat, doktor, mühendis gibi serbest meslek sahipleri.
• Ticaretle Uğraşanlar: Esnaf, tüccar, çiftçiler.
• Kira Geliri Elde Edenler: Gayrimenkul kiralayanlar.
• Yatırımcılar: Menkul kıymet alım satımı yapanlar, faiz geliri elde edenler.

2. Tüzel Kişiler (Şirketler ve Kurumlar):

• Kurumlar Vergisi: Anonim şirketler, limited şirketler, kooperatifler, dernek ve vakıf iktisadi işletmeleri kurumlar vergisi mükellefidir.

3. Yabancı Uyruklular:

• Türkiye’de elde ettikleri gelirler nedeniyle sınırlı vergi mükellefi olabilirler.

4. Mirasçılar ve Hediye Alanlar:

• Veraset ve İntikal Vergisi: Miras veya bağış yoluyla mal edinen kişiler.

5. Gayrimenkul Sahipleri:

• Emlak Vergisi: Taşınmaz sahibi olan herkes.

6. Araç Sahipleri:

• Motorlu Taşıtlar Vergisi (MTV): Motorlu kara taşıtı, uçak ve gemi sahipleri.

7. Tüketiciler:

• KDV (Katma Değer Vergisi) ve ÖTV (Özel Tüketim Vergisi) gibi dolaylı vergiler, mal ve hizmet satın alan herkes tarafından ödenir.

Ticarette Vergi Nedir?

Ticarette vergi, devletin ticari sayılan ya da gerçek ticari kazançlar üzerinden aldığı vergidir. Ticari kazanç elde edildiği zamana göre devlet, kazançlar üzerinden vergi alır. Bu verginin oranı kazancın tutarına ve türüne göre değişiklik gösterir.

Ticarette Hangi Vergiler Verilir?

Ticarette vergi kavramı içine bir çok vergi türü girer. Ticarette vergi hesaplanırken aşağıdaki vergiler üzerinden hesaplama yapılır :

. Gelir Vergisi / Kurumlar Vergisi

• Şahıs Şirketleri: Ticari kazanç üzerinden Gelir Vergisi öder. Gelir vergisi dilimleri yıllık kazanca göre artar.
• Limited ve Anonim Şirketler: Yıllık kârları üzerinden %25 Kurumlar Vergisi öderler .

2. Katma Değer Vergisi (KDV)

• Mal ve hizmet teslimlerinde alınır.
• KDV oranları %1, %10 ve %20 olarak değişir. Örneğin, gıda ürünlerinde genellikle %10 KDV uygulanırken, genel hizmetlerde %20 KDV uygulanır. Kdv ‘ yi genel olarak son kullanıcılar öderler. Yani KDV ,işletmelerin elde ettiği kazanç üzerinden alınan bir vergi değildir. Son tüketiciden alınan bir vergidir. Burada işletmeler adına düşen göre, son tüketiciden tahsil edilen KDV yi devlete iletmektir. KDV, işletmelere ilave bir yük doğurmaz.

3. Stopaj (Tevkifat) Vergisi

• Kiralar, serbest meslek kazançları gibi ödemelerde uygulanır.
• İşverenler, çalıştırdığı personele ödediği maaşlar üzerinden gelir vergisi stopajı yapar.

4. Damga Vergisi

• Yapılan sözleşmeler, anlaşmalar ve resmi evraklar için alınır.
• Örneğin, kira sözleşmesi yapıldığında veya ihale kazandığında belirli oranlarda damga vergisi ödenir.

5. Geçici Vergi

• Üçer aylık dönemlerde, yıl sonunda ödenecek verginin peşin tahsil edilmesi amacıyla alınır.

6. Özel Tüketim Vergisi (ÖTV)

• Lüks tüketim malları, alkollü içkiler, tütün ürünleri ve motorlu taşıtlardan alınır.

7. Emlak Vergisi

• Ticari amaçla kullanılan taşınmazlar için her yıl emlak vergisi ödenir.

8. Çevre Temizlik Vergisi

• İş yerleri, belediyelerin sunduğu çöp toplama hizmeti için öder.

Ticarette Vergi Nasıl Hesaplanır?

Bir limited şirketinin brüt geliri 1.000.000 TL ve giderleri 400.000 TL olsun. % 25 Kurumlar Vergisi oranına ve % 20 KDV oranına ve stopaja göre vergi hesaplama adımları şöyledir:

Aşama	Hesaplama	Tutar (TL)
1. Gelir	Yıllık Toplam Gelir	1.000.000
2. Giderler	Giderlerin Toplamı	-400.000
3. Kâr (Gelir-Gider)	1.000.000 – 400.000	600.000
4. Kurumlar Vergisi (%25)	600.000 x %25	150.000
5. KDV (%20)	1.000.000 x %20	200.000
6. Stopaj (Kira vb.)	Örneğin: 100.000 x %20	20.000
Toplam Vergi	150.000 + 200.000 + 20.000	370.000

Sonuç Olarak

Vergi, kazançlar üzerinden özellikle de ticari kazançlar üzerinden şekillendirilmiştir. Ticarette verginin eşit ve adil bir şekilde hesaplanması gerekmektedir. Ticarette vergiyi tahakkuk ettirip , devlete bildirme sorumluluğu ticaretle uğraşan kişilere aittir. Ticaretle uğraşan kişiler de Mali Müşavirler aracılığıyla vergiyi bildirip devlete beyan ederler. Vergiden Düşülecek Giderler Nelerdir? Hangileridir? yazımızı okuyarak, vergiler hakkında daha fazla bilgi edinebilirsiniz.